15 sierpnia. Święto Wojska Polskiego. 100. rocznica Bitwy Warszawskiej

 

źródło : sejm.gov.pl

100 lat temu, 15 sierpnia 1920 r., na przedpolach Warszawy trwał decydujący o losach Polski i Europy bój z sowieckimi najeźdźcami. Wieczorem tego dnia pierwsi żołnierze zaczęli forsowanie rzeki Wieprz. Tak zaczęła się ofensywa, której efektem było rozbicie Frontu Zachodniego dowodzonego przez gen. Michaiła Tuchaczewskiego. Kontruderzenie znad Wieprza zadało cios Armii Czerwonej związanej walkami na przedpolach broniącej się Warszawy.

W połowie sierpnia 1920 r. wojska sowieckie szykowały się do ataku na stolicę. Od momentu ofensywy na Kijów w kwietniu 1920 r. wojska polskie były w stałym odwrocie - Armia Czerwona zajmowała kolejne fragmenty polskiego terytorium.

Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia, kiedy to wojska polskie zostały wyparte z Radzymina a siły sowieckie znalazły się tuż pod Warszawą. Polska obrona wycofała się na drugą linię w rejonie Radzymina i Ossowa. Bitwa pod Ossowem (13 - 14 sierpnia) była pierwszym starciem Bitwy zakończonym zwycięstwem Polaków. Radzymin został odbity 15 sierpnia - wydarzenie to było jednym z fundamentów polskiej wiktorii. Dzień później dowodzona przez Józefa Piłsudskiego ofensywa znad Wieprza przełamała sowiecką obronę, docierając na tyły wojsk atakujących Warszawę. Kontratak ten zmusił Sowietów do wycofania się w konsekwencji aż za Niemen. Losy wojny się odwróciły. Teraz to polscy żołnierze gonili bolszewików z powrotem na wschód, odzyskując kolejne zajęte przez nich tereny.

Olbrzymią rolę w zwycięstwie odegrała Armia Ochotnicza dowodzona przez gen. Hallera. O jej utworzeniu zdecydowała 1 lipca 1920 r. Rada Obrony Państwa - nadzwyczajny organ o charakterze parlamentarno-rządowo-wojskowym, powołany na mocy ustawy Sejmu Ustawodawczego.

Na pamiątkę zwycięskiej bitwy dzień 15 sierpnia ustanowiono świętem polskiego wojska już trzy lata później. „W dniu tym wojsko i społeczeństwo czci chwałę oręża polskiego, której uosobieniem i wyrazem jest żołnierz. W rocznicę wiekopomnego rozgromienia nawały bolszewickiej pod Warszawą święci się pamięć poległych w walkach z wiekowym wrogiem o całość i niepodległość Polski” - głosił rozkaz Ministra Spraw Wojskowych, gen. broni Stanisława Szeptyckiego z 4 sierpnia 1923 r. Święto Żołnierza obchodzono aż do 1947 r., kiedy to komunistyczne władze zmieniły jego datę (w okresie Polski Ludowej świętem Wojska Polskiego był dzień rocznicy bitwy pod Lenino).

15 sierpnia ponownie stał się Świętem Wojska Polskiego w 1992 r. Sejm I kadencji uchwalił odpowiednią ustawę 30 lipca 1992 r. Pierwotna propozycja przewidywała, że polskie siły zbrojne swój dzień obchodzić będą 3 maja, jednak w toku prac parlamentarnych zdecydowano, że najwłaściwszą będzie data polskiego zwycięstwa nad Armią Czerwoną. 15 sierpnia 1992 r. przy Grobie Nieznanego Żołnierza odbyły się pierwsze centralne obchody. W 2007 r., z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego, po raz pierwszy świętu towarzyszyła wielka defilada na ulicach Warszawy. Stała się ona ważną częścią sierpniowych obchodów i cieszyła się niesłabnącym zainteresowaniem Polaków. W 2019 r. defilada szła ulicami Katowic.

Sejm „przekonany o szczególnym znaczeniu Bitwy Warszawskiej dla zachowania niepodległości przez Polskę i zatrzymania bolszewickiej nawały na Europę Zachodnią”, przyjął 13 czerwca 2019 r. uchwałę ustanawiającą 2020 Rokiem Bitwy Warszawskiej w jej setną rocznicę. Podobny dokument uchwalił w październiku 2019 r. Senat.